Financiële effecten

Programmameldingen

De impact van de oorlog in de Oekraïne op onze samenleving is nog steeds groot. Voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen maken wij aanzienlijke kosten, waarvoor wij gecompenseerd worden door het rijk. Maar de oorlog en de economische sancties op Rusland hebben ook steeds meer impact op onze burgers en ondernemers in de stad. Er is sprake van een stijgende inflatie, boodschappen worden duurder en veel mensen kunnen de energierekening niet meer betalen. In aansluiting op de rijksmaatregelen hebben wij een crisisteam energie ingesteld.

In onderstaande tabel zijn de programmameldingen opgenomen, waarvan we verwachten dat die leiden tot een afwijking ten opzichte van de begroting. In de kolom VM 1-2022 zijn de meldingen uit de 1e Voortgangsmonitor opgenomen. In kolom VM 2-2022 zijn de meldingen die nu actueel zijn opgenomen. Deze regels worden niet in de begroting aangepast; dit geldt alleen voor de wijzigingen die in het volgende hoofdstuk of in het verzamelvoorstel zijn opgenomen. Na de tabel volgt een toelichting op de regels uit de kolom VM 2-2022, die gewijzigd zijn ten opzichte van de kolom VM1-2022.

Ad (*): we stellen voor om de begroting hiervoor aan te passen; zie ook het hoofdstuk 'Meldingen waarvoor een besluit nodig is'.

De meldingen die in bovenstaande tabel ongewijzigd zijn ten opzichte van de 1e Voortgangsmonitor, zijn opgenomen in de bijlage. De meldingen waarvoor geen bedrag meer is opgenomen in deze Voortgangsmonitor lichten wij niet toe omdat deze opgevangen worden binnen het programma.

Programma Veiligheid
VGRZ-FLO betalingen
Met het wettelijk eindigen van de levensloopspaarregeling kan deze regeling niet meer ingezet worden als bijdrage in de kosten voor het FLO-overgangsrecht. De bijdrage is omgezet in een netto spaartegoed. Deze nieuwe opzet heeft in 2021 een verschuiving in de kosten over de afzonderlijke jaarschijven veroorzaakt. De factuur van 2021 is echter door wettelijke verhoging van versneld sparen en daaraan verbonden RVU boetes € 295.000 hoger gebleken dan oorspronkelijk geprognosticeerd.

Programma Economie en toerisme
4-Daagse beheer
Het verwacht nadeel voor 2022 bestaat bij de baten uit (structureel) lagere parkeerinkomsten vanuit het transferium tijdens de 4 daagse. We hebben een bedrag van € 60.000 aan parkeerinkomsten tijdens de 4 daagse gerealiseerd. Dit is € 60.000 minder dan in de begroting is opgenomen.  Daarnaast zijn er in 2022 aan de lastenkant extra kosten gemaakt voor de aanleg van het transferium en het  vervoer van de bezoekers van de 4 daagse en voor het deels verwijderen van de middengeleider St. Annastraat en de inrichting van de fietsenstalling in de Oude Stad bij de 4-daagse feesten. Dit veroorzaakt een nadeel van circa € 110.000.

Programma Welzijn, Wijkontwikkeling en Zorg
Maatwerkvoorzieningen
Onder dit taakveld vallen de Wmo hulpmiddelen en doelgroepenvervoer. Voor dit taakveld verwachten we in 2022 op een resultaat uit te komen dat ligt tussen minus 0,4 en plus 0,1 miljoen euro. Dit is afwijkend ten opzichte van de vorige melding. Toen verwachtten we dat het resultaat tussen minus 0,8 miljoen en 0 euro zou uitkomen.
Er wordt een tekort op hulpmiddelen verwacht dat ligt tussen 0,2 en 0,5 miljoen euro (vorige melding tussen 0,4 en 0,8 miljoen euro tekort).  In de raadsbrief van oktober jl. is vermeld dat door een tekort aan Wmo-consulenten het momenteel langer duurt voordat ondersteuningsaanvragen in behandeling kunnen worden genomen. Ook de leveranciers van hulpmiddelen kampen met personeelstekorten en lange levertijden van onderdelen en hulpmiddelen. Er zijn hierdoor wachtlijsten. Dit heeft ook gevolgen voor de financiële prognose. In de vorige prognose is rekening gehouden met een toenemende vraag en dat er aan deze vraag kan worden voldaan. Echter blijkt dit laatste niet het geval en lijken we financieel minder nadelig uit te komen.
Het resultaat op doelgroepenvervoer zal vermoedelijk tussen 0,1 miljoen en 0,3 miljoen euro positief uitkomen (vorige melding 0 en 0,4 miljoen euro positief). De verwachte vraag naar vraagafhankelijk vervoer blijft achter ten opzichte van de prognose. De resulteert in lagere uitgaven voor vraagafhankelijk vervoer.

Taakveld Maatwerkdienstverlening 18+
Tot dit taakveld behoren de Wmo huishoudelijke hulp, Wmo nieuw en schuldhulpverlening. Voor dit taakveld verwachten we in 2022 op een nadelig resultaat uit te komen dat ligt tussen 0 en minus 0,7 miljoen euro.
Op het onderdeel Wmo-nieuw (o.a. Wmo begeleiding en dagbesteding) verwachten we in 2022 een resultaat dat ligt tussen minus 0,1 en minus 0,5 miljoen euro. Door de komst van het Buurtteam Volwassenen (start 1 januari 2022) zijn de kosten op begeleiding van de tweedelijns zorgaanbieders flink gedaald. Dit resulteert in een beperkt tekort over 2022, ondanks het gegeven dat 2022 een opstartjaar betrof waarin de Buurtteams hebben gewerkt aan de opbouw van de organisatie, de teams en hernieuwde samenwerking.
Op de huishoudelijke hulp verwachten we een resultaat dat ligt tussen plus 0,1 miljoen en minus 0,2 miljoen euro. Dit is afwijkend ten opzichte van de vorige melding. Toen verwachtten we dat het resultaat tussen minus 0,3 en minus 0,8 miljoen euro zou uitkomen. In de raadsbrief van oktober jl. is vermeld dat door een tekort aan Wmo-consulenten het momenteel langer duurt voordat er ondersteuningsaanvragen in behandeling kunnen worden genomen. Sinds de zomer ontvangen we ook signalen van de leveranciers van huishoudelijke hulp dat het langer duurt voordat de hulp start en dat ze niet altijd voor vervanging kunnen zorgen bij lopende zorg door een tekort aan professionals. Dit heeft ook gevolgen voor de financiële prognose. In de vorige prognose is rekening gehouden met een toenemende vraag en dat er aan deze vraag kan worden voldaan. Echter blijkt dit laatste niet het geval te zijn en lijken we financieel minder nadelig uit te komen.

Jeugd
De jeugdhulp is verdeeld over verschillende taakvelden: Samenkracht en burgerparticipatie (preventieve jeugdhulp), Maatwerkdienstverlening 18- (ambulante jeugdhulp) en Geëscaleerde zorg 18- (specialistische jeugdhulp met verblijf, jeugdbescherming en jeugdreclassering).
Ten opzichte van de melding in de 1e Voortgangsmonitor zien we vooralsnog een gunstige ontwikkeling van het te verwachten resultaat. We hanteren een bandbreedte voor de prognose van het resultaat tussen 1,2 miljoen en 3,2 miljoen euro negatief. Deze bandbreedte is gebaseerd op de realisatiecijfers tot en met juli 2022, waarin de ambulante jeugdhulp en de specialistische jeugd-ggz voorzichtig een dalende trend laten zien. Voor ambulante jeugdhulp houden we in de bandbreedte rekening met een gunstig effect van de buurtteams op de uitgaven van begeleiding. Jeugdzorg met verblijf en onderdelen van Jeugdbescherming laten daarentegen een stijging zien, die voor een belangrijk deel te verklaren is door de wijziging van het woonplaatsbeginsel en aanpassing van tarieven.

Taakveld Geëscaleerde zorg 18+
Tot dit taakveld behoren de beleidsonderdelen maatschappelijke opvang, vrouwenopvang en huiselijk geweld, noodopvang uitgeprocedeerden en Wmo beschermd wonen. Met uitzondering van de noodopvang uitgeprocedeerden gaat het hier om regionale taken waarvoor Nijmegen centrumgemeente is.
Ten opzichte van de 1^e voortgangsmonitor is het verwachte resultaat 2022 naar boven bijgesteld naar een bandbreedte van  3,1 - 5,1 miljoen euro. Dit wordt met name veroorzaakt door het onderdeel Wmo beschermd wonen. Door succesvolle interventiemaatregelen heeft de transformatie -verwoord in het beleidsplan ‘samen dichtbij’- de afgelopen jaren voordelige resultaten opgeleverd. Dit zet zich dit jaar voort. Daarentegen zien we de druk op maatschappelijke opvang toenemen, waardoor we meer kosten voor maatschappelijke opvang hebben dan begroot. Per saldo verwachten we een positief resultaat op het taakveld.

Tekort inkomsten wijkaccommodaties
We verwachten € 380.000 tekort op de baten van de wijkaccommodaties. De lagere leerlingaantallen zorgen voor een tekort van € 150.000 op de vergoeding vanuit het onderwijs in wijkcentrum de Klif. En daarnaast verwachten we € 230.000 aan lagere horecaopbrengsten. Begin 2022 waren de accommodaties in verband met corona gesloten. We zien daarna dat de aanloop van mensen in de horeca minder is dan voorheen. De inkoop is weliswaar ook lager maar door verstreken houdbaarheidsdata en hogere inkoopprijzen zien we deze effecten niet terug op de uitgaven. Ten slotte, is de inkoopprijs van de horecaproducten flink gestegen en deze is nog niet doorberekend in de prijzen.

Bewonersactiviteiten/Wijkbudget
Voor 2022 verwachten wij dat er in een bandbreedte van 0,2 - 0,4 miljoen euro minder dan geraamd wordt uitgegeven aan (subsidies voor) bewonersactiviteiten in de diverse wijken. Ook in 2021 was er sprake van een overschot aan middelen.

Tekort Mantelzorgcompliment
In 2021 werd het budget voor het mantelzorgcompliment met ruim € 100.000 overschreden. Daarom is vanaf 2022 dit budget structureel met € 60.000 opgehoogd. Ondanks deze toevoeging verwachten we nu een tekort van € 70.000 omdat er meer aanvragen zijn ingediend en toegekend.

Wijkteams
Op het taakveld Wijkteams verwachten we in 2022 een resultaat dat ligt rond minus 0,05 miljoen euro.
De indexatie van de buurtteams Jeugd & Gezin is grotendeels gebaseerd op de CAO Jeugdzorg.
Deze CAO was op het moment indexeren nog niet bekend en daarom is er uitgegaan van een voorlopige indexatie.
Nu de CAO bekend is en de indexatie hoger uitpakt volgt er een nabetaling aan de buurtteams Jeugd & Gezin.

Volksgezondheid terugontvangen subsidies
Er wordt een voordeel van € 110.000 verwacht. De vaststelling van een aantal subsidies uit voorgaande jaren leidt tot een totale terugbetaling van de € 150.000 (onder andere gezondheidsmakelaars en beweeg je fit). Voor € 40.000 zijn er extra kosten voor dierenwelzijn en een nabetaling aan de GGD voor het uniforme deel (voor een concerncontroller).

Programma Werk en Inkomen
Op het programma Werk en Inkomen verwachten we in 2022 een voordelig resultaat te behalen. Op basis van de huidige inschattingen zal het voordelige resultaat ca. 4,0 miljoen euro bedragen (vóór eventuele verrekening van de  uitvoeringskosten Z&I). Vanwege de open eind regelingen en enkele onzekere ontwikkelingen, zoals de mogelijk extra financiële ondersteuning van inwoners, bedrijven en instellingen dit najaar (energie-/inflatie armoede) en de financiële impact van de mutatie voorziening debiteuren, verwachten we dat het uiteindelijke resultaat zich zal begeven tussen een bandbreedte van 0 euro en plus 1,8 miljoen euro. Met deze bovenkant van de bandbreedte (1,8 miljoen euro) kan de claim 'uitvoeringskosten TOZO' binnen het programma opgevangen worden. Indien dit het geval is, daalt de bandbreedte naar 0 euro en plus 0,6 miljoen euro voor het programma W&I.
Onderstaand een toelichting op de taakvelden van het programma.

Taakveld Inkomensregelingen
Onder dit taakveld wordt Armoedebestrijding, BUIG en Bbz Bedrijfskapitaal verantwoord.
Op basis van de huidige inschattingen verwachten we een voordelig resultaat van 0,2 miljoen euro. Op Armoedebestrijding verwachten we een nadelig resultaat van ca. 0,7 miljoen euro. Dit is inclusief 1,4 miljoen euro energietoeslag die ten laste van het programmaresultaat wordt gebracht conform het raadsvoorstel Overheveling middelen energietoeslag.  Op het onderdeel BUIG en Bbz Bedrijfskapitaal verwachten we een voordelig resultaat van ca. 0,9 miljoen euro.
Vanwege de open eind regelingen en onzekere ontwikkelingen, zoals de mogelijk extra financiële ondersteuning van inwoners, bedrijven en instellingen dit najaar (energie-/inflatie armoede) en de financiële impact van de mutatie voorziening dubieuze debiteuren, hanteren we een bandbreedte van minus 1,9 miljoen euro en minus 3,7 miljoen euro.

Voorzieningspercentage debiteuren
De voorziening (bijstands)debiteuren is een reservering voor openstaande vorderingen op (ex) klanten (BUIG en bijzondere bijstand), waarvan we verwachten dat deze vorderingen niet geheel betaald gaan worden. Enkele voorbeelden van vorderingen zijn: leenbijstand en fraudevorderingen. De hoogte van deze voorziening wordt bepaald op basis van een jaarlijks te bepalen percentage van de post openstaande vorderingen.   
Op dit moment wordt het voorzieningspercentage debiteuren bepaald op basis van een nieuwe systematiek en grondslag. De uitkomst is nog niet duidelijk, echter de verwachting is dat het percentage zal stijgen. Komende weken zal hier meer duidelijkheid over komen.

Maatregelen crisisteam energie
Vanuit het 'Kernteam Energiecrisis' wordt op korte termijn naar mogelijke oplossingen gezocht om inwoners, bedrijven en instellingen -die in financiële problemen komen door de energiecrisis- te helpen. Het crisisteam brengt mogelijke oplossingsrichtingen in kaart en de financiële impact hiervan wordt in kaart gebracht. Op dit moment is nog niet duidelijk welke mogelijke maatregelen er zijn en wat de financiële impact hiervan is.   

Taakveld Begeleide participatie
Onder dit taakveld valt hoofdzakelijk de Wet sociale werkvoorziening (WSW). De Sociale werkvoorziening (SW) wordt uitgevoerd door de MGR/Werkbedrijf. Op het taakveld Begeleide participatie wordt een voordelig resultaat verwacht van ca. 2,2 miljoen euro. De SW is een 'sterfhuisconstructie'; er is vanaf 2015 geen instroom, enkel uitstroom van SW-medewerkers.

Taakveld Arbeidsparticipatie
Onder dit taakveld valt de participatie (begeleiding en toeleiding naar werk). De arbeidsparticipatie wordt uitgevoerd door de MGR/Werkbedrijf. Op het taakveld Arbeidsparticipatie wordt een voordelig resultaat verwacht van ca. 1,6 miljoen euro. Belangrijkste oorzaak is dat de eenmalige aanvullende middelen vanuit het Rijk voor de aanpak van de coronacrisis niet door het Werkbedrijf wordt ingezet -als gevolg van een lage extra instroom in de bijstand- en wordt terugbetaald aan de gemeente. Hiermee is in de prognose rekening gehouden.

TOZO-middelen in relatie tot uitvoeringskosten Z&I
Wij hebben in 2020 van het Rijk middelen ontvangen voor de uitvoering van de TOZO-regeling en voor het wegwerken van achterstanden en extra inzet op controles die zijn ontstaan in het kader van TOZO. Een aanzienlijk deel van die middelen kon, juist door corona, niet in 2020 worden besteed en is daarom naar de saldireserve gevloeid. Bij de Stadsrekening 2020 is besloten (beslispunt 6 Voorstel Stadsrekening 2020)  een claim op de saldireserve te leggen van  2.031.767 euro ten behoeve van de uitvoering in 2021. Bij de 2^e Voortgangsmonitor 2021 hebben we aangegeven dat deze claim, door de verlengde coronamaatregelen, doorschuift van 2021 naar 2022.
 In 2022 is daadwerkelijk gestart met de uitvoering van de extra controles en het wegwerken van achterstanden.  We verwachten dat deze extra kosten circa 1,2 miljoen euro zullen bedragen. Het betreft met name extra kosten voor niet-begrote inhuur.  
Indien het resultaat van het programma Werk en Inkomen aan het eind van het jaar voldoende is om de extra uitvoeringskosten te bekostigen, zal de dekking vanuit het programma Werk en Inkomen kunnen geschieden en kan de claim op de saldireserve komen te vervallen. 

Programma Onderwijs
Onderwijshuisvesting
We verwachten een voordeel van 0,46 miljoen euro op het taakveld onderwijshuisvesting. Daarvan heeft 0,3 miljoen euro betrekking op het budget onderwijshuisvesting PO, VSO & VO. Dit heeft te maken met niet benutte ruimte op het materieel budget van de niet-doorgedecentraliseerde scholen. Dat komt doordat de nieuwbouw- of renovatieplannen van Aventurijn vanwege de overname van Pluryn door Stichting Aloysius zijn vertraagd. Daarnaast wijkt het werkelijk aantal leerlingen iets af van de prognose. Bij het onderdeel vastgoed verwachten we een voordeel van 0,16 miljoen euro. Dit komt omdat er dit jaar minder planmatig onderhoud aan de scholen in eigendom van de gemeente is uitgevoerd.

Programma Bereikbaarheid
DVO DAR Reiniging
In 2022 heeft de gemeente Nijmegen, na de eerste voortgangsmonitor, een  afrekening over het jaar 2021 ontvangen van de DAR. Deze afrekening is € 225.000 voordeliger uitgevallen dan waarmee  we bij het opstellen van de jaarrekening 2021 rekening hebben gehouden. Dit leidt tot een eenmalig voordeel in het jaar 2022 in het taakveld Bereikbaarheid.

Tegenvallende parkeerinkomsten
We verwachten voor 2022 fors lagere parkeerinkomsten dan geraamd.  Dit heeft voornamelijk te maken met de coronamaatregelen in het eerste kwartaal van het jaar. Daarnaast zien we dat bezoekers aan de binnenstad veelvuldiger met de fiets of het openbaar vervoer komen. Er worden meer fietsen gestald in de fietsenstallingen.
Hiervoor is corona-compensatie vanuit het rijk ontvangen.

Programma Wonen en Stedelijke ontwikkeling
ODRN aansluiting met het werkplan 2022
De kosten van de ODRN worden in rekening gebracht op basis van outputfinanciering. Dit betekent dat de daadwerkelijke realisatie/productie bij de deelnemende gemeente in rekening wordt gebracht. Jaarlijks wordt een werkplan voorgelegd en vastgesteld. Conform de melding zoals gedaan in het collegevoorstel "Werkplan ODRN 2022" dd 21 juni 2022 verwachten wij bij Wonen en Stedelijke Ontwikkeling (vergunningverlening bouwen) op basis van het vastgestelde werkplan een nadelig effect van € 0,7 miljoen.

Juridische advisering ruimtelijke ordening
De onvoorziene kosten voor juridische advisering met betrekking tot de asfaltcentrale schatten wij voor dit jaar in op  € 50.000. Hiervoor is onvoldoende budget aanwezig.

Programma Openbare ruimte
DVO DAR Afval/Stichting afvalfonds
Na de eerste voortgangsmonitor heeft de gemeente Nijmegen van de DAR de eindafrekening over het jaar 2021 ontvangen. Deze is voordeliger uitgevallen dan waarmee bij het opstellen van de jaarrekening 2021 rekening is gehouden. Dit veroorzaakt een eenmalig voordeel van € 574.000 op het programma Openbare Ruimte, taakveld Afval.
Daarnaast krijgen we een lagere vergoeding voor de inzameling van plastic verpakkingsmateriaal  van Stichting Afvalfonds.  Dit leidt naar verwachting tot een nadeel van € 200.000 in 2022 en heeft  een structureel effect.
Per saldo verwachten we daarmee een voordeel van € 374.000.

ODRN aansluiting met het werkplan uitbreiding VTH taak / milieubeheer
Conform de melding zoals gedaan in het collegevoorstel "Werkplan ODRN 2022" dd 21 juni 2022 verwachten we in taakveld Milieubeheer een nadelig effect van € 0,6 miljoen. Enerzijds het gevolg van een correctie van € 400.000 doordat de uitvoering van de VTH-taken in lijn zijn gebracht met ons eigen VTH beleid en anderzijds door een verwacht aansluitingseffect op de outputindicaties ad. € 210.000.

Pilot aardgasvrij maken Dukenburg
In 2019 en 2020 is een administratieve correctie gemaakt waarbij er teveel uitvoeringskosten (inzet van personeel) ten laste zijn gebracht van het strategische project Aardgasvrij en in het bijzonder van het project Dukenburg. Deze kosten hadden ten laste van de budgetten voor uitvoeringskosten in het taakveld Milieubeheer genomen moeten worden. In deze jaren liet het taakveld Milieubeheer een voordeel van € 0,6 miljoen in 2019 en € 2,5 miljoen in 2020 zien. Deze voordelen zijn bij de jaarrekening ten gunste gekomen van de algemene middelen. De diversiteit aan middelen, beperkte en steeds wisselende mensen op de financiële ondersteuning verklaren de te grote belasting op de projectgelden voor Dukenburg. De financiële ondersteuning en borging op verschillende niveaus is daarom eind vorig jaar aangescherpt.
Bij de start van het project Dukenburg is in een raadsvoorstel  bepaald  dat 30% van een deel van de rijksgelden BZK pilot Dukenburg (= 1,1 miljoen euro over de hele looptijd van het project) ter dekking van de gemeentelijke plan- en organisatiekosten voor het project Dukenburg ingezet mag worden. Om hieraan te kunnen voldoen, moet € 0,8 miljoen worden gecorrigeerd.

Programma Sport
Sporthal De Boog
De bouw van sporthal de Boog heeft een tijd stilgelegen. Redenen voor deze vertraging zijn het onderzoek naar en besluitvorming over het benodigde aanvullende investeringsbudget enerzijds en de zoektocht naar alternatieve energiebronnen als gevolg van de stikstofproblematiek anderzijds. Hierdoor zijn extra kosten gemaakt, die hebben geleid tot een onderbouwde financiële claim van de aannemer.